Serieus indruk maken met communicatie? Probeer het eens met humor!
Communicatie hoeft niet saai en formeel te zijn. Met een beetje humor kun je een positieve sfeer creëren rond jouw merk of organisatie. In dit artikel leggen we je uit hoe je dit met een tikkeltje humor kan doen. Daarbij nemen we een kijkje bij verschillende typen bedrijven. Kan humor bij de overheid bijvoorbeeld wel? En hoe zit het met AI? Hoe combineer je dit? Je leest het in dit artikel!
Praktische tips: zó pak je het aan
“Humor wordt onderschat. Een lach en een traan. Humor maakt het zware licht, het serieuze luchtig, het saaie leuk, het ingewikkelde simpel en het zure zoet.”, schrijft Malinca Verwiel in haar boek ‘Impact maken met humor. Hoe maak je de zaal gek?’. In dit boek beschrijft ze een paar ideeën waarmee je concreet aan de slag kan gaan met humor, namelijk:
Sympathie
Mensen gaan om je lachen als ze je sympathiek vinden, als ze je geloven en als ze je begrijpen. Het gaat er niet om dat jij iets grappig vindt, maar of het publiek het grappig vindt: de A-lach, een top-lach gelijk als een A-merk.
Verwachtingen
Speel met verwachtingen. Een goed voorbeeld hierbij is een reclame van Hornbach. De reclame die standaard begint krijgt een verrassende kwinkslag: ‘HORNBACH, winnaar van 2023, feliciteert de Beste Bouwmarkt van 2024: HORNBACH!’
Waar of niet waar
Spelen met de realiteit kan grappige situaties opleveren, zoals in de reclame van Snickers. In deze reclame zie je Joan Collins, een echte diva, in de kleedkamer van voetballers staan. Dat zou zij niet echt zijn, maar een speler die zich als een diva gedraagt: “You’re not you when you are hungry. You turn into a diva when you’re hungry.”
Beeldspraak
Complexe zaken kan je simpel maken door een beetje humor toe te voegen aan beeldspraak of te werken met metaforen. Je komt vanzelf op een idee als je begint met de zin: ‘Dat doet me denken aan…’ en ‘Het is een beetje alsof…’. Van alles kan je met elkaar vergelijken. Zo creëer je jouw eigen beeldspraak. Een paar voorbeelden:
- Nerveus alsof je je eerste kus krijgt.
- Betrouwbaarder dan een Zwitsers horloge.
Speel met tijd
Door te spelen met tijd, haal je zaken uit hun verband. Omdat het niet klopt, krijg je als het ware kortsluiting in je hoofd en een hele andere kijk op de situatie. Het kan een echte eyeopener zijn. Je doet dit door een gebeurtenis van nu te vergelijken met vroeger. Of door iets van nu te vergelijken met de toekomst. Bijvoorbeeld: ‘Hoe zou het zijn als we alle mails die we versturen printen en op de post zouden doen?’
Nieuw woord
Een nieuw bedacht woord wekt bij mensen automatisch hun nieuwsgierigheid. Dit kan je bijvoorbeeld doen door twee bestaande woorden te combineren tot één nieuw woord, zoals ‘toetsenbordterrorisme’ en ‘plantenbieb’. Je kunt ook nieuwe werkwoorden verzinnen, zoals ‘bestsellerisering (alleen bestsellers krijgen nog aandacht) of ‘snollebollisering’ (om de platheid van een verschijnsel aan te duiden). Of verzin nieuwe gevoelens of een nieuw principe, zoals ‘de verhuisblues’ en het ‘alles-in-de-cloud principe’.
Humor als krachtig instrument voor commerciële bedrijven
Humor is een krachtig instrument in reclame, vooral voor commerciële bedrijven die zich willen onderscheiden in een overvolle markt. Wat werkt goed bij het gebruik van humor in reclames? Allereerst moet de humor aansluiten bij de merkidentiteit en de doelgroep. Als de grappen passen bij de waarden van het merk en het gevoel voor humor van de doelgroep, wordt de boodschap beter ontvangen. Consistentie is hierbij essentieel; de humor moet de kernboodschap ondersteunen en niet afleiden. Timing en context spelen ook een cruciale rol. Een goed getimede grap kan het verschil maken tussen een reclame die blijft hangen en een die snel vergeten wordt.
Gemeentelijke humor op Instagram – love it or hate it
Ook gemeentes gebruiken humor in hun communicatie. Gemeenten gebruiken vaak vormen van humor die op een speelse manier verwijzen naar kenmerken, tradities of symbolen die bij die gemeente passen. Hier lees je een voorbeeld van hoe Amsterdam humor gebruikt op Instagram.
Gemeente Amsterdam: ‘woordspeling en satire’
Afgelopen jaar publiceerde gemeente Amsterdam een bericht over Valentijnsdag op hun Instagramaccount. In een reeks illustraties (zogenaamd ‘liefdesbriefjes’) lezen we dingen als ‘laten we daten, dan zijn we beide niet meer… Singel.’ Het woord Singel wordt gebruikt als verwijzing naar het Engelse woord ‘single’. De Singel is dan weer een bekende gracht in Amsterdam. Dit is een voorbeeld van een woordspeling. Deze vorm van humor wordt als ‘veilig’ gezien. Woordspelingen zijn meestal onschuldig, luchtig en speels. Op een ander ‘liefdesbriefje’ staat: ‘ben jij een woning in Amsterdam? Want ik ben al jaren naar je op zoek.’ Deze vorm van humor noemen we satire, want het speelt op kritische wijze in op het woningtekort in de stad. Satire kan minder veilig zijn dan woordspelingen, omdat het vaak kritische opmerkingen maakt over maatschappelijke kwesties.
Bron: Instagram Gemeente Amsterdam
Een vleugje humor bij de Rijksoverheid
Communicatieprofessionals van de Rijksoverheid moeten zich in hun communicatie aan bepaalde uitgangspunten houden. Zo moet de communicatie vanuit de Rijksoverheid altijd herkenbaar zijn. Ook moet de communicatie over beleid en organisatie gaan. De Rijksoverheid heeft te maken met een grote en diverse doelgroep: alle inwoners van Nederland. Om iedereen zo goed mogelijk te bereiken, moet de communicatie van de Rijksoverheid voor iedereen begrijpelijk en passend zijn.
Daarom is te verwachten dat er geen gebruik gemaakt wordt van veel humor. Humor is afhankelijk van context, cultuur en persoonlijke interpretatie. Het kan ook de geloofwaardigheid of ernst van een boodschap ondermijnen. Om toch een bepaalde doelgroep aan te spreken, wordt een boodschap soms wel wat luchtiger verpakt met een humoristisch tintje in de afbeelding bijvoorbeeld. Zoals in social media berichten rond de verkiezingen voor het Europees Parlement (zie de afbeeldingen hieronder).
Communicatie, humor en AI; hoe gaat dat samen?
Ook in het communicatievak gebruiken we AI steeds meer. Maar hoe zet je AI in om humor toe te voegen aan je communicatie?
Begin klein
Wil je op een laagdrempelige manier aan de slag met AI en je communicatie? Dan kun je beginnen met het toevoegen van humor in je interne communicatie. Humor kan een krachtig hulpmiddel zijn om een positieve werkomgeving te creëren en de communicatie effectiever te maken. Je kunt dit bijvoorbeeld doen door AI-tools humoristische elementen toe te laten voegen aan nieuwsbrieven of interne berichten. Achteraf kun je analyseren of de humoristische elementen de betrokkenheid van je medewerkers vergroot (of juist niet…). Op deze manier kun je je medewerkers inzetten als proefkonijnen, voordat je je achterban kennis laat maken met deze nieuwe communicatiestijl. De kwaliteit van de verschillende AI-tools verbetert in rap tempo. Een valkuil is wel dat er een kans is dat informatie wordt gehaald van satirische sites zoals De Speld of de Amerikaanse The Onion. Als deze informatie wordt verwerkt in je communicatie, kun je wel eens de plank misslaan.
Herken de valkuilen
Het is belangrijk om alert te zijn en valkuilen te herkennen. Humor is namelijk subjectief. Wat de één hilarisch vindt, kan voor de ander ongepast of zelfs beledigend zijn. Dit risico wordt vergroot in multiculturele en diverse doelgroepen, waar verschillende humorstijlen en gevoeligheden samenkomen. Een verkeerd uitgevoerde poging tot humor kan leiden tot een negatieve associatie met het merk, of erger, tot controverse en publieke verontwaardiging.
Kortom, humor kan een waardevol middel zijn in communicatie als het goed wordt uitgevoerd en rekening houdt met de cultuur en gevoeligheden van het publiek. Wees zorgvuldig hoe je humor inzet. Probeer het eens!
Dit artikel is geschreven door MarCom-adviseurs van USG MarCom.
Wil je meer weten over de MarCom-adviseur functie bij USG MarCom? Lees hier verder.
Of kun jij tijdelijke ondersteuning in jouw team gebruiken? Kom met ons in contact over een interim adviseur.
